Sindrom Ovari Polisistik (Polycystic Ovary Syndrome, PCOS) ialah gangguan hormon kompleks yang menjejaskan sebilangan wanita. Ia melibatkan ketidakseimbangan hormon pembiakan yang menyebabkan pelbagai gejala dan risiko kesihatan. PCOS boleh memberi kesan besar ke atas kesejahteraan dan kesuburan wanita.
Memahami PCOS
PCOS ialah masalah yang berlaku apabila ovari menghasilkan sista (cysts) kecil, iaitu kantung yang dipenuhi cecair. Sista ini sebenarnya ialah folikel yang mengandungi telur, namun kerana ketidakseimbangan hormon, ia gagal menjadi matang dan mengeluarkan telur semasa kitaran haid. Akibatnya, ovari membesar dan menghasilkan hormon lelaki, androgen, secara berlebihan.
Ada pelbagai gejala PCOS, namun antara tanda utama ialah tiada haid atau haid tidak tetap, pertumbuhan bulu berlebihan di muka atau tubuh (hirsutisme), jerawat atau kulit berminyak, naik berat badan, rambut menipis dan kesukaran untuk hamil. Wanita dengan PCOS juga mudah mengalami kemurungan dan keresahan, yang boleh dikaitkan dengan hormon yang tidak seimbang, masalah kesuburan, dan kesan PCOS pada imej tubuh dan keyakinan diri.
Namun, selain daripada gejala ini, PCOS juga boleh mendatangkan risiko kesihatan. Salah satu bahaya utama PCOS ialah peningkatan risiko mendapat gangguan metabolik seperti diabetes jenis 2. Ini kerana insulin, hormon yang mengawal tahap gula dalam darah, kurang berkesan untuk wanita yang menghidap PCOS. Lama-kelamaan, ini boleh mengakibatkan diabetes.
PCOS juga dikaitkan dengan peningkatan risiko penyakit kardiovaskular. Wanita yang menghidap PCOS biasanya mempunyai paras kolesterol dan trigliserida yang lebih tinggi, dan mereka lebih cenderung mendapat tekanan darah tinggi dan obesiti. Faktor-faktor ini, ditambah dengan rintangan insulin, boleh menyebabkan penyakit jantung dan masalah kardiovaskular lain.
Adakah anda berisiko?
Amat penting untuk mengenal pasti sesiapa yang berisiko mendapat PCOS bagi tujuan pengesanan awal dan pengurusan. Walaupun punca sebenar PCOS masih belum diketahui, terdapat beberapa faktor yang menyumbang. Genetik antara faktor utama kerana PCOS biasanya berlaku dalam keluarga. Tambahan pula, rintangan insulin dan paras insulin yang tinggi dalam tubuh boleh mencetuskan ketidakseimbangan hormon yang berkait dengan PCOS. Faktor gaya hidup, seperti diet yang kurang sihat dan tabiat sedentari, juga boleh meningkatkan risiko mendapat masalah tersebut.
Jika anda fikir anda menghidap PCOS, anda harus dapatkan nasihat perubatan untuk mengetahui diagnosis dan cara pengurusan yang betul. Doktor biasanya akan melakukan pemeriksaan fizikal menyeluruh, memeriksa sejarah kesihatan anda, dan menjalankan ujian paras hormon untuk mengesahkan diagnosis. Mereka juga akan menyarankan ujian ultrabunyi untuk memeriksa sista.
Mencari penyelesaian
Penyelesaian biasanya tertumpu pada pengurusan gejala. Perubahan gaya hidup sering menjadi rawatan awal – ini termasuklah mengamalkan diet yang sihat dan seimbang, kerap bersenam, tidur yang mencukupi, dan mengekalkan berat yang sihat. Penurunan berat badan, walaupun sekadar 5-10%, boleh menambah baik gejala dan ketidakseimbangan hormon.
Dalam sesetengah kes, ubat-ubatan boleh diberi untuk membantu mengawal hormon dan memulihkan gejala. Pil perancang keluarga juga berkesan untuk mengawal kitaran haid dan mengurangkan pertumbuhan bulu berlebihan. Ubat antiandrogen pula boleh mengawal paras androgen dan mengurangkan hirsutisme dan jerawat. Bagi wanita yang cuba hamil, ubat kesuburan boleh diberi untuk menggalakkan ovulasi.
Walaupun PCOS ialah gangguan hormon kompleks, mengenal pasti masalah ini lebih awal boleh membantu mengurangkan risiko kesihatan dan meningkatkan kesejahteraan. Dengan mengamalkan gaya hidup sihat dan mengambil ubat-ubatan yang diberi, wanita yang menghidap PCOS boleh menguruskan masalah mereka dengan berkesan dan menjalani hidup yang sejahtera.
